Garmerwolde

Garmerwolde (Gronings: Gaarmerwold of Gaarmwol) is een dorp in de gemeente Ten Boer in de provincie Groningen (Nederland). Het dorp ligt tegen de grens van de gemeente Groningen, deels aan het Damsterdiep. Garmerwolde telt 450 inwoners (2009).
In de middeleeuwen was hier veen (wold). Verkavelingspatronen laten zien dat het dorp is ontstaan door ontginning vanaf de westelijke oever van de Fivelboezem. Loodrecht op de verkavelingsrichting ontstonden bewoningsassen, waarvan Garmerwolde de laatste was. Daarna stuitte men op de ontginning vanaf de westeroever van de Hunze van waaruit Noorddijk was ontstaan. De Borgsloot vormt de grens tussen deze twee verkavelingsassen.
De eerste behuizing in Garmerwolde dateert van rond 1200. De romanogotische kerk van Garmerwolde met vrijstaande toren dateert uit rond 1250. In de omgeving van het dorp hebben vroeger twee borgen gestaan. Waarschijnlijk is het dorp naar een van die borgen, Gelmersma, vernoemd. De andere borg was de Tackenborg.
Het vroegere kerspel Heidenschap werd bij Garmerwolde gevoegd, maar kwam in de 19e eeuw grotendeels ten zuiden van het Eemskanaal te liggen. Toen in 1963 het aantal bruggen werd beperkt was er geen rechtstreekse verbinding meer met Garmerwolde en daarom behoort Heidenschap nu bij de gemeente Slochteren. Het Eemskanaal vormt de gemeentegrens.
Tussen Garmerwolde en Thesinge staat de Langelandstermolen, een poldermolen uit 1829.
Beluister